İSMMMO’NUN ilgili Haberi

I-GİRİŞ:

Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca hazırlanan yönerge ile yürütülmekte olan vergi incelemeleri sırasında 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin mesleki sorumlulukları belirlenmektedir.

Hazırlanan yönerge taslağı ile yapılan düzenlemelerle, 3568 sayılı yasanın meslek mensubunun sorumluluğu ile ilgili temel ilkeleri ve  25 yıldır var olan mesleki birikim  yok sayılmıştır. Hazırlanan yönerge taslağından meslek mensubunun kasıt ve ihmalinin kesinleşip kesinleşmediği dikkate alınmadan disiplin cezasından başlayarak hürriyeti bağlayıcı cezaya kadar yaptırım önerisi getirilmektedir. Bunu kabullenmemiz asla mümkün değildir.

Aşağıda belirttiğimiz hususların dikkate alınarak yönerge taslağında gerekli düzeltmelerin yapılması gerekir. Bu yönerge taslağının aynen uygulamaya konulması halinde, hukuki zeminde meslek mensuplarımızın haklarının aranılacağını belirtmek isteriz.

II-GENEL BİLGİ :

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin müteselsil sorumlulukları,    2 ayrı kanun maddesinde ve  4 numaralı Vergi beyannamelerinin imzalanmasına ilişkin tebliğ ile  düzenlenmiştir. Bunlar 3568 sayılı meslek yasasının 12.  ve VUK’nun  mük. 227’nci maddeleridir. Bu maddeler esas alınarak Meslek mensuplarının müteselsil sorumlulukları kapsamında çok sayıda tebliğ, genelge ve TÜRMOB tarafından hazırlanan 18.10.2001 tarih ve 24557 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak  yürürlüğe giren mecburi meslek kararında VUK’nda yer alan ve mük. 227’nci maddede düzenlenen sorumluluk kavramı ve müessesesi ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Madde metnine göre 1997  Yılında yayımlanan   “4 Sıra No’lu Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci Ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliğ” ile sorumluluk daha ağırlaştırılarak SMMM’ lere Sınırlı inceleme yetkisi olmadan subjektif bir kavram olan  “harici araştırmayı gerektirmeden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır.”  belirlemesi yapılmıştır.

VUK’nun mükerrer 227’nci maddesine göre meslek mensupları, imzaladıkları vergi beyannamelerinde yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını oluşturan belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak olarak salınacak vergi, ceza ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.

Yönerge taslağının esas olarak VUK Mükerrer 227.maddesine göre çıkarılmış, 4 numaralı  Genel Tebliğe dayandırıldığı,hatta daha da ağırlaştırıldığı görülmektedir.

Yönerge taslağında;

1- Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, meslek onuruna  veya mesleki standartlara aykırı eylem ve davranışlarda bulunan, görevini yapmayan veya kusurlu olarak yapan veyahut görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunduğunun tespiti halinde ve gerekli görüldüğü takdirde, Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre gerekli araştırma ve incelemenin yapılmasını teminen, meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya iletilmek üzere ilgili meslek mensubu hakkında ayrı bir GÖRÜŞ VE ÖNERİ RAPORU düzenleneceği,

2-Vergi Müfettişleri yapılan vergi incelemeleri sonucunda tespit edilen vergi kayıp ve kaçağı sonucu salınacak vergi ve kesilecek cezaların meslek mensuplarının, mükellef ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olmalarını sağlayacak Mali Sorumluluk İçeren VERGİ İNCELEME RAPORU düzenleneceği,

3-Vergi Müfettişlerinin yaptıkları vergi incelemeleri sonucunda, Mükellefin 213 Sayılı VUK 359. Maddedeki suçların işlenmesinde, meslek mensuplarının suça iştiraklerinin tespiti halinde düzenlenecek ve hürriyeti bağlayıcı (hapis) ceza verilmesini içeren VERGİ SUÇU RAPORU düzenleneceği belirtilmiştir.

Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca hazırlanan ve tartışmaya açılan bu yönergenin amacı, yürütülmekte olan vergi incelemeleri sırasında 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin mesleki sorumluluklarına ilişkin olarakVergi Müfettişlerince yürütülecek işlemlere ve izlenecek usullere açıklık getirmek ve uygulama birliği sağlanması olarak açıklanmaktadır.

Bu çerçevede Yönerge Taslağında; meslek mensuplarına yüklenen sorumlulukların son derece ağır bir yaptırım içerdiği, ağır olan bu yaptırımın ise nasıl uygulanacağı bugüne kadar tam açıklığa kavuşmuş değildir. Meslek mensuplarının sorumluluğunun kriterleri net bir şekilde belirlenmelidir.

III-  GENEL OLARAK YÖNERGE İLE GETİRİLEN SORUMLULUKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ,  ELEŞTİRİ VE ÖNERİLERİMİZ.

1 )- Müteselsil sorumluluk uygulamasının yapılabilmesi için, öncelikle meslek mensubunun işini yaparken mesleki standartlara uygun şekilde mesleki özen gösterip göstermediği tespit edilmelidir. Denetim elemanı raporunu, somut delillere dayandırarak kanıtlamalı ve yeterli delil toplanmayla birlikte,  meslek mensubunun imzaladığı yazılı savunması mutlaka dikkate alınmalıdır.  Bu tespitten sonra meslek mensubunun sorumluluk taşıdığı haller dolayısıyla İhmal ve kasıt unsuruna dayalı suçunun olduğu saptanmışsa ve bu ihmal veya kasta dayalı suçun kesinleşmesi durumunda meslek mensuplarına disiplin cezası verilebilmelidir.

2 ) – Meslek mensuplarının sorumluluğu kendilerine ibraz edilen belgeler ile sınırlıdır.

Meslek mensupları kendilerine ibraz edilmeyen belgeler için sorumlu tutulamazlar. İbraz edilmeyen belgelerin mükellef tarafından meslek mensubuna verildiğinin somut olarak kanıtlanması gerekir.

Nitekim Danıştay 4. Dairesinin E:2004/2404, K:2005/207 sayılı kararında “Mali müşavirin sorumluluğu şekli ödevlere ilişkin bir sorumluluk olduğundan, usulüne uygun olarak mükellefçe düzenlenen ve belgelerin maddi gerçekliğine ilişkin yapılan incelemeler sonucu tarh edilen vergi ve cezalarda mali müşavirin sorumluluğuna hükmedilmez. Örneğin, mükellefçe düzenlenen belgeler ile mali müşavir tarafından düzenlenen belge ve tablolar arasında şekli bir uyumsuzluk bulunmamasına rağmen, mükellefçe alınan ya da dü­zenlenen ve mali müşavirin mesleki bilgi çerçevesinde anlaşılamayan sahte belgelere istinaden tarh edilen vergi ve cezalardan dolayı mali müşavirin sorumluluğuna hükmedilemez.” kararı vermiştir.

20 yıldır uygulanan “YETKİSİZ SORUMLULUKLAR”  sonucu vergi inceleme elemanlarınca düzenlenen raporlar ihtilaflı hale gelmektedir. Meslek mensupları sınırlı da olsa mükelleflerin iş yaptığı diğer mükellefler hakkında bilgi alınması sağlanmalıdır. (Sınırlı karşı inceleme yetkisi)

3)- VUK’ da yapılacak değişiklik ile SMMM’ lerin imzaladıkları beyannamelere esas olacak  sınırlı inceleme yetkisi verilmesi gerekir.

4)- Maliye Bakanlığı’nın TÜRMOB ile ortaklaşa yaptığı çalışma ile  SMMM’lerin yetki ve sorumluluklarını düzenleyen önceden yayımlanmış  tebliğlerin birleştirilmesi sonucu oluşan  Genel Tebliğin ivedilik ile çıkartılması gerekir.

Birleştirilmiş tebliğ yayımlandıktan sonra , bu yönergede   görüş birliği sağlanarak yürürlüğe  konulması gerekir.

IV—YÖNERGENİN MADDELERİNE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİK ÖNERİLERİMİZ :

Yönerge taslağındaki aşağıdaki maddelerde değişiklik yapılması gerekir.
1)- MADDE- 5 (1) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, 3568 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında meslek mensubu tarafından yapılan işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine, muhasebe standartları ile denetim standartlarına uygun yapılıp yapılmaması gibi haller yönünden değerlendirerek meslek mensubunun sorumluluğunu belirler.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

MADDE 5- (1) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, 3568 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ve  meslek mensubu ile mükellefi arasında düzenlenen sözleşme kapsamında yapılan işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine, muhasebe standartlarına ile denetim standartlarına uygun yapılıp yapılmaması gibi haller yönünden değerlendirerek
meslek mensubunun sorumluluğunu belirler.

MADDE 5- (2) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, meslek onuruna mesleki Standartlara aykırı eylem ve davranışlarda bulunan,  görevini yapmayan veya kusurlu olarak yapan veyahut görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunduğunun tespiti halinde ve gerekli görüldüğü takdirde, Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre gerekli araştırma ve incelemenin yapılmasını teminen, meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya iletilmek üzere ilgili meslek mensubu hakkında ayrı bir Görüş ve Öneri Raporu düzenlerler.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

MADDE 5- (2) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, meslek onuruna mesleki Standartlara aykırı eylem ve davranışlarda bulunan,  görevini yapmayan veya kusurlu olarak yapan veyahut görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunduğunun tespiti halinde ve gerekli görüldüğü takdirde, Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre gerekli araştırma ve incelemenin yapılmasını teminen, meslek mensubunun bağlı bulunduğu odaya iletilmek üzere ilgili meslek mensubu hakkında ayrı bir Görüş ve Öneri Raporu düzenlerler.  Bu görüş ve öneri raporun hazırlanmasında da 9. Maddede belirtilen usul uygulanır.

2)- Taslaktaki 7. Madde
MADDE 7- (1) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, Vergi Usul Kanunun 359 uncu maddesinde sayılan suçların işlendiğini tespit etmeleri halinde, meslek mensubunun bu suça katılıp katılmadığını belirler. Vergi Müfettişleri, meslek mensubunun bu suça katıldığının tespit ettiği durumda Vergi Suçu Raporu tanzim ederler.
Madde metnine 6. Maddede olduğu gibi “illiyet bağı ve delilleri ile birlikte net bir şekilde belirler.” ifadeleri eklenerek aşağıdaki gibi düzenlenmesinde fayda vardır.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

Madde 7-  (1) Vergi Müfettişleri, yaptıkları vergi incelemeleri sırasında, Vergi Usul Kanununun 359. Maddesinde sayılan suçların işlendiğini tespit etmeleri halinde, meslek mensubunun bu suça katılıp katılmadığını illiyet bağı ,kasıt, mahkeme kararı ve delilleri ile birlikte net bir şekilde belirler. Vergi Müfettişleri, meslek mensubunun bu suça katıldığını illiyet bağı ve delilleri ile birlikte net bir şekilde tespit ettiği durumda Vergi Suçu Raporu tanzim ederler.”
3)- Madde 9- (1) Vergi Müfettişleri, cezai sorumluluk, disiplin sorumluluğu veya mali sorumluluk gerektiren hususlarda yazı ile meslek mensubunun yazılı savunmasını ister. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili meslek mensubu savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

Madde 9- (1) Vergi Müfettişleri, cezai sorumluluk, disiplin sorumluluğu veya mali sorumluluk gerektiren hususlarda yazı ile meslek mensubunun yazılı savunmasını ister. Savunma istem yazılarının, meslek mensuplarının savunma haklarını tam olarak kullanmalarına imkân sağlayacak şekilde hazırlanması gerekmektedir. Savunma isteme yazısının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde savunma yapılmaması durumunda ilgili meslek mensubu savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Mücbir sebep halleri bu süreyi durdurur.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

Madde 9 (2) Vergi Müfettişleri sorumlulukla ilgili rapor düzenleyeceklerse, önce konuyla ilgili olarak ilgililerden ek bilgi ve açıklama talep ederek, gerekli görülen defter ve belgelerin ibrazını isteyerek ya da meslek mensubundan çalışma kağıtlarını, çalışma notlarını ve çalışma dosyasını istemek suretiyle sorumluluğun tespitine ait kanıt toplar.

DEĞİŞİKLİK ÖNERİMİZ

Madde 9 (2) Vergi Müfettişleri sorumlulukla ilgili rapor düzenleyeceklerse, önce konuyla ilgili olarak ilgililerden ek bilgi, açıklama talep ederek ve gerekli görülen defter ve belgelerin ibrazını isteyerek sorumluluğun tespitine ait kanıt toplar. Meslek mensubunun fiili ile durum arasındaki illiyet bağını açık bir şekilde belirtmesi ve savunması istenilen bütün konu ve belgeler hususunda Meslek mensubunun detaylı olarak bilgilendirmesi gerekmektedir.

SONUÇ;

1)- Yönerge taslağı ile yapılan düzenlemelerde, meslek mensuplarının üzerinde “Vergi İnceleme” baskısı kurarak 25 yıldır var olan mesleki örgüt hiçe sayılmıştır. Hazırlanan yönergede meslek mensubunun kasıt ve ihmalinin kesinleşip kesinleşmediği dikkate alınmadan disiplin cezasından başlayarak hürriyeti bağlayıcı cezaya kadar yaptırım getirilmektedir.

Denetim elemanı raporunu, somut delillere dayandırarak kanıtlamalı ve yeterli delil toplanmayla birlikte,  meslek mensubunun imzaladığı yazılı savunması mutlaka dikkate alınmalıdır.  Bu tespitten sonra meslek mensubunun sorumluluk taşıdığı haller dolayısıyla İhmal ve kasıt unsuruna dayalı suçunun olduğu saptanmışsa ve bu ihmal, kasta dayalı suçun kesinleşmesi durumunda meslek mensuplarına disiplin cezası verilebilmelidir.

2)- Kayıt dışı ekonominin en aza indirilmesi, vergi kayıp ve kaçağının oluşmaması için kamu görevi yapan Meslek mensuplarının, yapmış olduğu işlerde kamu otoritesinin baskı ve vesayetinin olmaması gerekir.

3) Mali Müşavirin sorumluluğu 3568 sayılı yasada ki düzenlemeler ve müşteri ile yaptığı hizmet sözleşmesi kapsamında tanımlanan işlerle sınırlı olmalı,mali yükümlülüğü ise zorunlu olarak yaptırılacak mali mesuliyet sigortasında belirlenen limitler dahilinde karşılanmalıdır.

4) Vergi inceleme elemanlarının,meslek mensubu aleyhine düzenlemiş oldukları sorumluluk raporlarının mahkemeler tarafından red edilmesi halinde,hukuki ve mali sorumlulukları bulunmalıdır.

5)- Yönerge taslağında gerekli değişiklikler yapılmadan yürürlüğe girmemesi gerekir.

6)-Yönerge taslağının bu şekli ile yayımlanması halinde meslek örgütü olarak hukuki zeminlerde gerekli işlemler yapılacaktır.

İlgili taslağa ulaşmak için tıklayın.

Bilgi ve görüşlerinize arz olunur.
Saygılarımla,

Dr.Yahya Arıkan